Το έργο που φωνάζει «τέχνη» είναι βαρετό

Σε άλλους καιρούς η συνύπαρξη έργων του Τζεφ Κουνς και του «αντάρτη» των γκραφίτι Μπάνκσι με την «Αφροδίτη» του Μποτιτσέλι ή με τον αριστουργηματικό πίνακα του Βελάσκεθ «Λας Μενίνας» θα θεωρούνταν, τουλάχιστον, παράδοξη και ανορθόδοξη.

Η διασπορά χιλιάδων εικόνων, ανά δευτερόλεπτο πια, από τα δεκάδες τεχνολογικά μέσα δεν θα μπορούσε να αφήσει ανεπηρέαστη τη σύγχρονη τέχνη. Στον κόσμο των νέων μέσων η αναπαραγωγή της περίφημης «Τζοκόντα» του Ντα Βίντσι αναμετράται πια με τις περιπέτειες της Λέιντι Γκάγκα. Η πρόσμειξη της υψηλής με τη δημοφιλή κουλτούρα, αλλά και ο τρόπος που βλέπουμε σήμερα την τέχνη σε καθιερωμένα μουσεία και σε ποικίλους εκθεσιακούς χώρους δεν αφήνει αδιάφορους τους καλλιτέχνες.

Στη σύνθεση εικόνων με αριστουργήματα από την ιστορία της Τέχνης και στη σχεδόν βίαιη, καταναγκαστική συνύπαρξή τους σε απρόβλεπτα κολάζ επικεντρώνεται η νέα έκθεση «Strangeland» («Τόπος Παράξενος») της Αρτέμιδος Ποταμιάνου στη «Fizz Gallery». Η φωτογραφική αναπαραγωγή του εσωτερικού από το περίπτερο της Βαρκελώνης του Μις Βαν ντε Ρόε, του Μουσείου του Λούβρου και του Ινστιτούτου Τεχνολογίας του Ιλινόις, του Ρεμ Κούλχαας, είναι ορισμένοι από τους χώρους που επέλεξε η εικαστικός για να τοποθετήσει ψηφιακά κολάζ με τις εικόνες γνωστών έργων: από την «Κραυγή» του Μουνκ, την «Χορεύτρια» του Ντεγκά και τον «Αρλεκίνο» του Πικάσο μέχρι την «Κρήνη» («Ουρητήρας») του Ντισάν και την προτομή του Τζεφ Κουνς με την Τσιτσιολίνα.


Οι αποσπασμένες εικόνες με τις φιγούρες γνωστών έργων προκαλούν ποικίλους συνειρμούς και διεκδικούν μια σημασία διαφορετική από αυτή που ο δημιουργός και ενδεχομένως οι θεατές θα μπορούσαν να φανταστούν. Η Αρτεμις Ποταμιάνου μάς καλεί να κινηθούμε σε περιοχές απροσδιόριστες, οριακές, εύθραυστες, που ενώ σε ελκύουν, σου δημιουργούν την ίδια στιγμή μια ακαθόριστη ανησυχία. Επιπλέον, η έκθεση δίνει την αίσθηση της επιμέλειας μιας άλλης, φανταστικής. Αίσθηση που επιβάλλεται και από τη δραστηριότητα της Ποταμιάνου στην επιμέλεια εκθέσεων.

Ριμέικ θέλει και η τέχνη

«Το θέμα της επιμέλειας, λόγω της στενής σχέσης μου με το αντικείμενο, υπάρχει κατά κάποιον τρόπο στο εικαστικό μου έργο. Και τις επιμέλειες, όμως, των εκθέσεων που κάνω, τις θεωρώ, κατά μια έννοια, έργα Τέχνης. Στο υπόβαθρο αυτής της έκθεσης υπάρχει επίσης και η διάσταση του "συλλέκτη", που έχει τη δυνατότητα και την ελευθερία να συλλέγει αριστουργήματα», λέει.

Η επιλογή να αξιοποιήσει πασίγνωστα και υπερεκτεθειμένα έργα, τα οποία, κατά καιρούς, χρησιμοποιεί και η διαφήμιση δεν είναι τυχαία. «Τα όρια είναι συγκεχυμένα, αλλά η τέχνη που γίνεται στα όρια είναι αυτή που με ενδιαφέρει. Ισως ένα έργο που "φωνάζει" ότι είναι τέχνη, να είναι, τελικά, πολύ βαρετό. Από τις οριακές καταστάσεις και τις αντιθέσεις προκύπτουν ενδιαφέροντα έργα».

Η αναπαραγωγή και η παράταξη γνωστών έργων ανακαλούν και τον μαζικό τρόπο που προσεγγίζουμε σήμερα την Τέχνη. «Ο κόσμος δεν πηγαίνει πια στο μουσείο για να δει τη ματιέρα ή το μέγεθος ενός έργου. Οι περισσότεροι, επειδή συναντούν διαρκώς μπροστά τους διάφορες εκδοχές αυτών των αριστουργημάτων, νιώθουν ότι τα γνωρίζουν σε βάθος, χωρίς να τα έχουν δει ποτέ στην πραγματικότητα», διαπιστώνει η εικαστικός. «Γι' αυτό έχει αλλάξει και η εκθεσιακή πολιτική των μεγάλων μουσείων, όπως η Τέιτ Μόντερν. Αναμειγνύουν έργα από διαφορετικές εποχές και τεχνοτροπίες προκειμένου να κρατήσουν ζωντανό το ενδιαφέρον του κόσμου και του νεότερου κοινού, που έχει συνηθίσει να βλέπει αποσπασματικά την πιο ετερόκλητη Τέχνη».

Μια άλλη πτυχή της «Strangeland» συνδέεται με τη μανία της εποχής για το ριμέικ, κυρίαρχη στη μουσική και στον κινηματογράφο. «Καλό είναι να ξαναδιαβάζουμε την ιστορία της Τέχνης. Αν δεν την ξαναδιαβάσουμε, δεν μπορούμε να προχωρήσουμε παρακάτω» καταλήγει η Αρτεμις Ποταμιάνου.